فهرست ۴۰ کشور با بیشترین بودجه نظامی | جایگاه ایران در رتبه‌بندی جهانی

۸۰ سال از جنگ جهانی دوم می‌گذرد، اما هزینه‌های نظامی امروزی چندان با بودجه نظامی آن زمان فاصله ندارد. کشور‌های پیشرو در این زمینه به افزایش توانایی‌های نظامی خود ادامه داده‌اند، در حالی که جنگ در اوکراین باعث شده است کشور‌های منطقه نیز بودجه‌های خود را مورد ارزیابی مجدد قرار دهند.
بر اساس داده‌های منتشر شده توسط موسسه تحقیقات صلح بین‌المللی استکهلم (SIPRI)، در سالی که گذشت، بودجه نظامی جهانی به بالاترین حد خود یعنی ۲.۲ تریلیون دلار رسید که هشتمین افزایش متوالی سالانه بود.

به نقل از ویژوال کاپیتالیست ایالات متحده تقریباً ۴۰ درصد از هزینه‌های نظامی جهان را تشکیل می‌دهد و هزینه‌های آن در سال ۲۰۲۲ به ۸۷۷ میلیارد دلار رسید که این مبلغ ۳.۴۵ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور است.

چین که در رتبه دوم قرار دارد، ۱۳ درصد دیگر از هزینه‌های نظامی جهان با ۲۹۲ میلیارد دلار (۱.۶۹ درصد از تولید ناخالص داخلی) را به خود اختصاص داده است.

روسیه، هند و عربستان سعودی رتبه‌های بعدی بزرگترین بودجه نظامی در سال گذشته هستند. این سه کشور به همراه بریتانیا حداقل سه درصد از هزینه‌های جهانی را تشکیل دادند.
از طرف دیگر، کمترین بودجه در بین ۴۰ کشور برتر، مختص رومانی با ۵.۲ میلیارد دلار، دانمارک با ۵.۵ میلیارد دلار و شیلی با ۵.۶ میلیارد دلار است که هر کدام تنها ۰.۲ درصد از بودجه نظامی جهان در سال ۲۰۲۲ را به خود اختصاص دادند. ایران نیز با بودجه‌ای معادل ۶.۸ میلیارد دلار (۲.۶ درصد از تولید ناخالص داخلی) رتبه ۳۴ را در اختیار دارد.

رشد هزینه‌های روسیه؛ نتیجه طبیعی وقوع جنگ
بر اساس برآورد‌های SIPRI، موقعیت روسیه به عنوان سومین هزینه‌کننده بزرگ نظامی اخیرا شاهد پیشروی در این زمینه بوده، زیرا هزینه‌های نظامی این کشور بین سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۲ افزایشی ۹ درصدی داشته است.
۲۰۲۲
در طرف دیگر تهاجم روسیه، اوکراین با بیشترین افزایش سالانه در سال ۲۰۲۲، با افزایش تقریباً ۶.۵ برابری نسبت به هزینه‌های سال ۲۰۲۱، برترین کشور از نظر افزایش بودجه نظامی بود.
افزایش چشمگیر بودجه نظامی اوکراین نشان‌دهنده بالاترین جهش یک ساله ثبت شده توسط SIPRI است که تصویر واضحی از قبل و بعد یک کشور درگیر جنگ را ترسیم می‌کند.

اگرچه هیچ کشور دیگری در مقایسه با افزایش هزینه‌های دفاعی اوکراین به این کشور نزدیک نشده، اما قطر شاهد افزایش قابل توجه ۲۷ درصدی نسبت به سال گذشته بوده است که نشان‌دهنده روند ادامه‌دار دهه گذشته در تقویت قابل توجه ارتش این کشور است.

جایگاه ایران در رتبه‌بندی جهانی
ایران با افزایش ۴.۶ درصدی جزو ۱۰ کشوری بود که بیشترین افزایش بودجه نظامی را نسبت به سال قبل داشت. عربستان سعودی نیز تغییرات سال به سال بیش از ۱۰ درصد را ثبت کرده است.

نکته قابل توجه این گزارش آن است که ترکیه بیشترین کاهش هزینه‌های نظامی را با کاهش ۲۶ درصدی بودجه نظامی مشاهده کرد. این کاهش ممکن است به مشکل تورم ترکیه مرتبط باشد که شاهد افزایش ۷۲.۳ درصدی قیمت‌ها در سال گذشته بود که به طور موثر، قدرت خرید پول ترکیه را به نسبت سایر کشور‌ها کاهش داد.

سایه جنگ بر سر اروپا
با وجود درگیری‌های مداوم در منطقه و قدرت‌های مالی بزرگ، جای تعجب نیست که هشت کشور از ۱۰ کشور برتر با بیشترین افزایش هزینه‌های نظامی در اروپا قرار دارند. در نتیجه، بودجه نظامی اروپا به سطوحی رسیده است که از پایان جنگ سرد تا کنون بی‌سابقه است.

در میان تشدید نگرانی‌های ژئوپلیتیکی، کشور‌های آسیایی مانند هند، ژاپن و چین نیز هزینه‌های دفاعی خود را افزایش داده‌اند. این نشانه‌ای از نقاط حساس جهانی مانند درگیری‌های مرزی هند و چین، درگیری طولانی‌مدت ارضی دریای چین جنوبی و نگرانی‌های پیرامون حاکمیت تایوان است.